The hazy inhabitant
Evelien Gysen decodeert en herschrijft haar persoonlijk foto archief.
De inventieve (foto)grafische uitwerkingen die daarbij aangewend worden verwijzen naar de ‘ononderbroken filmische stroom’ van gedachten, herinneringen en stemmingen die kenmerkend zijn voor haar proces.
Haar interne monologen lezen we met een inclusieve bril. Verweven met onze eigen bestaande verwachtingshorizon ontstaat een vorm van illusie waarbij je herkenbare dingen meent waar te nemen.
Er schuilt iets verontrustends in dit samenzijn.
Het fenomeen van een angstige droom die we interpreteren en in betekenis omzetten wordt door Evelien gecounterd met ruis en raadsels en verjaagt de nachtmerrie door er stille denkobjecten met een magische aanschijn van te maken.
Dat wonderlijke moment in een onwerkelijke arena waarop je twijfelt wáár je naar kijkt.
Spelend met werkelijkheid en illusie worden we door Evelien Gysen op een verkeerd been gezet en haar ‘hazy inhabitants’ mogen zich heerlijk uitleven in die dubbelrol.
De wereld van Evelien Gysen verhaalt zich in experimenten met stream-of-consciousness waarbij geen vastgelegde of vastliggende waarheid te vinden is.
S. Baplu 2021
Evelien Gysen: Forest Hill (what’s calling you)
Waar vindt men datgene wat onvoorstelbaar en onuitspreekbaar is terug? Ligt dit in Forest Hill of maakt ook deze plek eerder deel uit van een imaginaire geografie? Alleszins bepaalt deze zoektocht het oeuvre en de werkwijze van kunstenares Evelien Gysen.
Ogenschijnlijk focust ze op het genre van het landschap, maar fudamenteel richt ze zich op de natuur: de geaardheid van de dingen. Hoe de werkelijkheid zich dus – vaak ambivalent en gebrekkig - aan ons reveleert en we daar desalniettemin grip op proberen te krijgen. Daarom verwijst Gysen naar het curieuze begrip ‘pareidolia’. Dit betreft een illusie, een pschisch-optisch verschijnsel, waarbij men herkenbare dingen waarneemt in onwillekeurige tekens of onduidelijke sporen. Om tot dergelijke beelden te komen, worden herkenbare, geësthetiseerde landschappen getransformeerd. Er zijn een aantal typologieën die haar voorkeur genieten: het berglandschap, de grot en het bos – allen laten zich associëren met het ongewone, datgene wat buiten de norm valt en unheimliche karakteristieken heeft.
Door in te zoomen op bronmateriaal, dit te reproduceren en vervolgens weer uit te vergroten, ontstaat er slijtage en atrofieert het oorspronkelijk beeld. Hoewel de resolutie lager en armer wordt, ontstaat een werkelijkheid met een eigen picturale poëtica die bijzonder intrigerend is. Door de reductie van het kleurenpalet, beelduitsnijdingen en de vergroving van de korrel transformeert de atmosfeer van idyllisch naar melancholisch. Het gaat de kunstenares niet zozeer om een psychische staat of een definiëring van de melancholie in psychiatrische zin. Veeleer stimuleren haar kunstwerken tot een geestesgesteldheid die een reflectie over de realiteit mogelijk maakt voorbij het cliché. Beelden van slechte kwaliteit, de proletariërs onder de verschijningsvormen, includeren het onvolmaakte en de anomalie. Precies de bewust nagestreefde onscherpte en de plastische kwaliteit van de lage resolutie schenkt open betekenissen aan onze waarnemingen. Ze bieden de fabel, mythe, ufo’s, monsters, wildemannen en aanverwanten een universum.
Gysen heeft geen esoterische, psychedelische, paranoïde, laat staan paranormale ingesteldheid. Integendeel getuigt haar positie veeleer van een intuïtieve wetenschappelijke houding waarbij ze het onbevattelijke een plaats geeft. Het getuigt van haar verlangen tot kennis en begrip. Sommige zaken kunnen verklaard worden, maar desondanks zijn er fenomenen die ontsnappen aan ons begripsvermogen en daardoor uit onze denkmodellen geweerd lijken te worden. Ongewild kneedt ze daarmee de contouren van haar kunstenaarschap die aansluiten bij het cultuurfilosofisch betoog ‘De geboorte van de tragedie’ van Friedrich Nietzsche. Bij Gysen berust het theater (van het leven) evenmin op de schone schijn van een stralende wereld die een sluitend en zinvol geheel vormt. Haar werken zijn ‘tragisch’ in de rijke en omvattende betekenis van dit woord. Haar kunstenaarschap emancipeert het ongedefiniëerde of onbevattelijke en schenkt het een volwaardige plaats in haar beelden. Door het gewaagd manoeuvre om gestalte te geven aan de chaos verweeft Evelien Gysen begrip en onbegrip tot één visueel complex.
Stef Van Bellingen 2017